దేవదానవ గంధర్వైః కిన్నరైరుపశోభితం
ప్రశాంత హరిణాకీర్ణం ద్విజసంఘ నిషేవితం
బ్రహ్మర్షి గణసంకీర్ణం దేవర్షిగణ సేవితం
తపశ్చరణ సంసిద్ధై రగ్నికల్పైర్మహాత్మభిః
అబ్భక్షైర్వాయుభక్షైశ్చ శీర్ణపర్ణాశనైస్తథా
ఫలమూలాశనైర్దానై జితరోషై జితేంద్రియైః
ఋషిభిర్ వాలఖిల్యైశ్చ జపహోమపరాయణైః
అన్వైర్వైఖానసైశ్చైవ సమంతాదుపశోభితం
అందమైన జింకలూ , దుప్పులూ , పక్షులూ వసిష్ఠాశ్రమం అందాన్నీ , ప్రశాంతతనూ ఇనుమడింపజేస్తున్నాయి .ఆశ్రమాల్లో కమలాలు , కలువలు ,మందమందంగా వీచే పిల్లగాలులు , పూలు , పూలగుత్తులు , చిగురుటాకులు , సరస్సులు , నదీ ప్రవాహాలు , తుమ్మెదల ఝంకారాలు , పశుపక్షులు , లతలు కనిపిస్తూ మనసుకు విందుచేస్తాయి . కనులకు పసందుగా ఉంటాయి . అందుకేనేమో ఆశ్రమాలను దర్శించాలని ఆ కాలంలో ప్రజలు కుతూహల పడేవారు . ఋషులు కూడా రాజకీయాలకు దూరంగా , పరమాత్మకు సమీపంగా ఉండి తరించేవారు .
బ్రహ్మఋషులూ , దేవర్షులూ ఉన్నారచ్చట . తపస్సు చేసి సిద్ధులు పొందిన మహాత్ములూ , అగ్నిలా వెలిగిపోతున్న మహాత్ములూ ఉన్నప్రదేశమది . మనసును నిగ్రహించిన మహర్షులు , పంచేంద్రియాలను జయించన పరమ నిష్టాగరిష్టులు , రోషానికి తలవగ్గని ఋషులు — అందరికీ ఆలవాలం ఆ ఆశ్రమం .
మంచినీటిని మాత్రమే తాగి మనుగడ సాగించే వారు కొందరుంటే , మీకంటే మేమే గొప్ప అన్నట్టుగా గాలి మాత్రమే పీల్చి బతికే వారు ఇంకొందరు . అడవిలో లభించే కందమూల ఫలాలతో కడుపు నింపుకొనేవారు కొందరుంటే , ఆకులలములతో సంతుష్టి చెందేవారు మరికొందరు .
జపహోమ పరాయణులైన వాలఖిల్య మహర్షులూ ( బ్రహ్మ వాలం నుండి పుట్టారట వాలఖిల్యులు ) , బ్రహ్మ గోటి నుండి పుట్టిన వైఖానస మహర్షులూ ఆ ఆశ్రమానికి శోభ చేకూర్చారు .
ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే మహనీయులుండే పావన ప్రదేశమది . ప్రశాంత వాతావరణం , కర్ణపేయంగా వినిపించే వేదధ్వనులూ , కమనీయంగా పక్షుల కిలకిలారావాలూ , అందరి మధ్యా ఏ భయం లేకుండా తిరుగాడే సాధుజంతువులూ — మనస్సుకు ఆహ్లాదం కలిగించే ఆ ఆశ్రమం వసిష్ఠమహర్షికి నివాసం .
వసిష్ఠస్యాశ్రమ పదం బ్రహ్మలోక మివాపరం
దదర్శ జయతాం శ్రేష్టో విశ్వామిత్రో మహాబలః
రెండవ బ్రహ్మ లోకమా అన్నట్లు ఉండే ఆ వసిష్టాశ్రమాన్ని విశ్వామిత్ర మహర్షి తిలకించాడు . తిలకించి పులకించాడు .